به مناسبت ۹۲ سال تاسیس کانون وکلای تاجیکستان با همکاری کانون وکلای بین المللی کنفرانسی درتاریخ ۲۳ می ۲۰۱۴،(۲/۳/۱۳۹۳) شهر دوشنبه برگزار گردید. از کانون وکلای دادگستری مرکز و اتحادیه سراسری کانون های وکلا ی دادگستری ایران ، همچنین کانون وکلای دادگستری افغانستان بعنوان وکلای پارسی زبان بطور رسمی دعوت شده است. آقایان دکتر شهبازی نیا و دکتر پاسبان از طرف کانون وکلای مرکز و اینجانب از طرف اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری شرکت کرده ایم. درابتدا آقای نعیم امیربیک اف بعنوان رئیس کانون وکلای دوشنبه ضمن تبریک و خوشامدگویی به میهمانان در خصوص اهمیت کار وکالت سخنرانی کرده. اظهار داشته » وکیل باید بدون بیم و هراس بتواند فعالیت خودش را آزادانه انجام دهد. اگر امنیت شغلی نداشته باشد. در آن صورت گفتن حقیقت سخت می شود. راه اجرای عدالت مسدود می گردد »سخنران بعدیرئیس کمیسون حقوقی مجلس شورای ملی تاجیکستان بوده گفته « وکیل لازمه اجرای عدالت در هر جامعه ایی است . مجلس شورای ملی ، تلاش می کند تا کلیه ساز و کارهایی که موجب تقویت و پیشرفت این نهاد گردد برای حفظ حقوق و آزادی های شهروندان انجام دهد » معاون وزیر دادگستری تاجیکستان در جایگاه قرار گرفت .اظهار داشت « زندگی اجتماعی برای انسان یک ضرورت اجتناب ناپذیر است . لازمه زندگی اجتماعی نظم ، امنیت و عدالت است . در این راستا هرچیزی که بتواند زندگی اجتماعی را برای انسان کار آمدتر سازد ، باید مورد توجه جدی قرار گیرد . از جمله نهادهایی که در این زمینه موثر است ، نهاد وکالت می باشد . در چارچوب قانون انجام وظیفه می کند . با آگاهی هایی که به شهروندان می دهد. موجب تقویت قانون مندی می گردد» از سخنرانان دیگر آقای عبد القادر رحیم اف عضو هیئت مدیره کانون وکلا و دبیر کنفرانس بود ه ، مشار الیه اظهار داشته « استقلال قضایی یک کشور صرفا مربوط به قوه قضاییه نیست بلکه به کل سیستم عدالت مربوط است . دارای سه ستون اصلی بنام حمایت از حاکمیت قانون ، تضمین حقوق بشر ، قضات دادستان ها و وکلا می باشد.عدم استقلال هریک از این ها خدشه بر حاکمیت قانون ، حقوق انسانها و نقض دادرسی عادلانه است » البته وکلای دیگر تاجیکستان هریک، در مورد اهمیت کار وکالت در استقرار حاکمیت قانون ، حفظ حقوق شهروندان، وضعیت گذشته نهاد وکالت و راههای تقویت قانون مداری ، ارایه خدمات بهتر حقوقی درتاجیکستان مطالبی بیان داشته اند. برای جلوگیری از اطاله کلام ازنقل همه مطالب خوداری می کنیم. در بخش میهمانان خارجی ابتدا خانم نادیا هاردمن وکیل دادگستری در انستیتوی حقوق بشر وکلای بین المللی راجع به نقش و اهمیت وکالت دردادرسی سخنرانی کرد. ایشان اظهارداشتند « حق دسترسی به وکیل و مشاور حقوقی جزو اساسی حق دفاع متهم در خلال دادرسی کیفری است .دادخواهی و حق دفاع بدون حضور وکیل یک دادرسی عادلانه تلقی نمی گردد حذف وکیل یا ایجاد محدویت از فرایند دادرسی از موجبات نقض حقوق اشخاص است. در آن صورت دستگاه قضایی پشتیبان حقوق شخص محسوب نمی گردد . چون به حقوقش خدشه وارد کرده است» سپس آقای دکتر شهبازی نیا عضو هیئت مدیره کانون وکلای مرکزدر جایگاه سخنرانی قرار گرفتند. اظهار داشته «در ایران حدود شصت هزار وکیل اعم از زن و مرد وجود دارد. وکیل از لوازم اصلی اجرای عدالت قضایی است. یکی از بازوان دستگاه قضایی به شمار می آید. حق برخورداری شهروندان از وکیل در کلیه مراحل دادرسی جزو حقوق مسلم و لازمه دادرسی عادلانه محسوب می گردد». سپس آقای نجیب الله عزیزی رئیس کانون وکلای افغانستان در جایگاه قرار گرفت. اظهار داشتند «در افغانستان حدود دو هزارو چهارصد وکیل اعم از زن و مرد وجود دارد. ولیکن تعداد وکلا به سرعت در حال افزایش است.اما پیروی از قانون به معنای توانا ساختن یک جامعه است .سبب منفعت های اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی فراوانی می گردد. وکلا به بالا بردن سطح علم و آگاهی به قوانین و آشنا کردن افراد به حقوق خود نقش موثری دارند». آقای پاسبان پیام رئیس کانون وکلای مرکز آقای دکتر نجفی توانا را قرائت کردند . در قسمتی از پیام تصریح شده « بعلت این که در همین تاریخ جلسه هیات عمومی کانون های وکلا ی سراسر کشوردر مشهد برگزار می شود .قادر به شرکت در کنفرانس نیست.ولیکن علاقمنداست ، با کانون وکلای تاجیکستان بعنوان وکلای هم زبان ارتباط داشته باشد» بعنوان آخرین سخنران اینجانب عزیز نوکنده به جایگاه رفتم ،ضمن تبریک، پیام رئیس اتحادیه کانون های وکلای دادگستری ایران جناب آقای کشاورز را قرائت نموده ، در قسمتی از پیام چنین آمده « از این که نهاد وکالت در کشور دوست و برادر و هم زبان ما تاجیکستان به طور جدی شکل گرفته و در حال تکامل است ، بسیار خوشحالم . با فرهنگ و ادبیات کشور زیبا و باستانی شما از دیر و باز و دوران کودکی آشنا هستم و برخی آثار مرحوم صدرالدین عینی را –که پدرم مترجم آنها از زبان روسی بود – خوانده و استفاده کرده ام . بنابراین حضور در تاجیکستان آن هم در چنان مراسمی و با چنین میزبانی آرزوی دیرین و دست نیافتنی برای من می تواند تلقی شود. بنابراین نمی توانم تشریح کنم از وصول این دعوت تا چه اندازه خوشحال شدم و همین طور قادر به بیان این که بعد از توجه به تاریخ اجلاس چه احساس غبن و نا امیدی به من دست داد عاجزم با کمال تاسف جلسه هیات عمومی اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری برگزار خواهد شد» سپس بنده در خصوص سابقه وکالت در ایران ( تمدن پارسیان ) سخنرانی کردم که متن آن بدین شرح است:
عالی جنابان، همکاران فرهیخته ،همانطور که می دانید شاهنشاهان و فرمانگزاران ایران برای دادگری اهمیت خاصی قائل بودند و به استقرار و اجرای عدل و داد همت می گماشتند. زیرا بخوبی میدانستند.که تامین عدالت قضایی درکشور برای دوام و بقای حکومت ضرورت دارد و نخستین دودمان پادشاهان ایران زمین را از آنرو پیشدادیان نامیده اند. که در وضع قانون و گسترش عدل و داد پیشقدم بوده اند».
موضوع قضاوت در ایران باستان بدان حد مهم بوده، اگر قضات وظایف خود را با دقت انجام نمی دادند. عمل آنها موجب اختلال نظم عمومی ویرانی جهان تلقی همین منظور در می گردید . به همین منظور درفصل ۴۰ بند ۳ ماتیکان هزاردادستان آمده است: «اگر دادوران با کمال صمیمیت و دقت وظایف محوله خود را انجام ندهند رشته نظم عمومی گسسته شده و جهان به ویرانی خواهد نهاد.» همچنین دربند ۵-« شکست دادن روح شر و بیرون راندن بدی ها از کشور و جهان بسته به میزان قابلیت و روح عدالت پروری و حس وظیفه شناسی دادوران است سست و ناتوان کردن بدی در جهان به عهده قضات است..» برای اینکه قانون بطور دقیق اجرا گردد با دادرسی عادلانه انطباق و سازگاری داشته باشد . یکی از تضمینات حقوق و آزادی شهروندان دخالت وکیل در دادرسی است. بنا به ملاحظه همین نظر بوده ، در روزگار هخامنشیان نهاد وکالت را تاسیس کرده اند .هرودوت مورخ نامدار یونانی در این خصوص چنین می نگارد « در زمان هخامنشیان عده ای وظیفه داشته اند به مردم مشاوره حقوقی بدهند در دادگاهها به دفاع از حقوق مردم بپردازند این اشخاص را سخنگویان قانون می گفتند » بنابراین نهاد وکالت از زمان سلسله هخامنشیان که ۲۵۰۰ سال از آن می گذرد در تمدن پارسی سابقه دارد. این موجب سرافرازی و بالندگی تمدن ما محسوب می گردد . افزون به اینکه ، ا ین نهاد در روزگاران بعدی به فعالیت خویش ادامه داده است. در روزگار ساسانیان وکلا بعنوان «دادگویان» در دادگاه ها به دفاع از مردم می پرداختند .در یکی از مجموعه قوانین روزگار ساسانیان به نام ماتیکان هزار دادستان در فصل دوم آن به چگونگی انتخاب وکیل و دفاع وکیل در پرونده های حقوقی و کیفری اختصاص یافته است. اما اتحادیه سراسری کانون وکلای ایران به منظور تحکیم روابط با کانون وکلای پارسی زبان به ویژه کانون وکلای تاجیکستان علاقمند به همکاری است بدین وسیله اعلام آمادگی می کند.
مطالب خود را با سه بیت شعر حکیم فرزانه ابوالقاسم فردوسی چقدر پر نغز سراییده است به پایان می برم .
به جز دادو نیکی مکن در جهان/ پناه کهان باش و پشت مهان
بدان گه شود شادو روشن دلم / که رنج ستم دیدگان بگسلم
زکار زمانه میانه گزین / چو خواهی که یابی بداد آفرین
در پایان کانون وکلای تاجیکستان با پذیرایی گرم و بسیار صمیمانه، به هریک از سخنرانان به رسم یادبود، هدیه ای که اسم شخص در آن حک شده ، اهدا کرد. در ضمن تعدادی ازهمکاران وکیل از وکلای محترم کانون مرکز در کنفرانس شرکت داشتند.
تهیه و تنظیم : عزیز نوکنده ای وکیل پایه یک دادگستری
