قسمت اول
اولین همایش حقوق شهروندی و حق دفاع توسط اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری ایران ( اسکودا) برگزار شد.
این همایش که در نوع خود اقدامی بدیع در خصوص موضوع حقوق شهروندی بود و اولین گرد همایی تشکیلاتی و رسمی در باب حقوق شهروندی بحساب می آمد، در مورخه ۷/۱۱/۱۳۹۳ روز سه شنبه در سالن اجتماعات هتل بزرگ فردوسی تشکیل گردید.
آنچه در باب قانونمندی و قانون مداری در طی سالهای اخیر همیشه مد نظر بوده ، توجه به قوانین مربوط به حقوق جمعی و اجتماعی بعنوانزیر بنای حقوق فردی شهروندان که نمونه های از آن با احیای قانون شوراهای شهر و روستا مورد توجه قرار گرفت ، بوده است و اخیرا نیز با بحث ها و توجهاتی که در خصوص حقوق شهروندی از طرق مختلف و از جمله نشست ها و نقد و بررسی های مختلف با موضوع مربوط صورت گرفته است، بی شک نیاز جامعه مدنی و لزوم توجه به این اصل را مشخص می سازد.
همایش اخیر از آن جهت قابل توجه بود که تصدی برگزاری آن را نهادی بر عهده گرفت که خود مدعی احقاق حقوق فردی و اجتماعی بوده و در عمل یک نهاد مستقل و غیر وابسته می باشد که همانا اتحادیه کانونهای وکلا ، با توجه به سوابق و عملکرد و ماهیت خود ، تاکنون این حقیقت را پاس داشته و بدان متعهد و ملتزم و نسبت به این اصل ، عملگرا بوده است.
همایش راس ساعت ۱۵:۳۰ و با تلاوت آیه هایی از قرآن ، کتاب نور و هدایت و پخش سرود ملی آغاز شد.
در ابتدا جناب آقای کشاورز ریاست محترم اتحادیه سراسری کانونهای وکلای دادگستری ایران ضمن عرض خیر مقدم به مدعوین ، که از سایر سازمان ها و ارگانهای مختلف سیاسی ، قضایی و حقوقی قبول زحمت نموده ودر این همایش شرکت کردند تشکر و مقدردانی نمودند.
سپس با اعلام اجرا کننده این همایش و مدیر مربوطه ،جناب آقای شیوایی این نشست رسما شروع به فعالیت نمود واز آنجا که محور فعالیت همایش بر سخنرانی صاحبنظران قرار گرفته بود، اولین سخنران ،جناب آقای سواد کوهی قاضی دادگستری و عضو فقهای شورای نگهبان بود که محور سخنان وی بر این امر قرار گرفت:
قوه قضاییه درصدد است اقدامات درخور و شایسته ای را درباره لایحه جامع وکالت انجام دهد. وی با اشاره به اینکه اصل ۲۰ در قانون اساسی از جمله اصول مهمی است که از منظر حقوق شهروندی و حق دفاع ، تکلیف ما را مشخص کرده استوی افزود :
هرچه وکالت توسعه پیدا کند به طور حتم مردم نسبت به امور خود نیز آگاه تر می شوند. وی با اشاره به شکل گیری نهادهای وکلا به شکل شرکت های غیرتجاری تصریح کرد:
درباره وکالت آنچه دارای اهمیت است توجه به این نکته است که مسلم شده است که با یک وکیل و چند وکیل نمی توان از حقوق مردم به طور کامل دفاع کرد.
سوادکوهی اظهار کرد: برای تحقق خواسته های مردم ما باید وکلا را تقویت کنیم تا از حقوق شهروندی حمایت کنیم. سپس به خواسته مردم درباره جرایم مربوط به مطبوعاتی و سیاسی اشاره و تاکید کرد: این مفهومی است که باید تعریف شود و درباره آن دادگاهی خاص با هیات منصفه شکل گیرد این مسئله موضوعی است که در حال حاضر همت کشوری را طلب می کند.
اگر وکلا از حالت فردی خارج و به شکل مجموعه های قدرتمند ترکیب کنیم این حق را خواهیم داشت که درباره خلاهای موجود در قانون اقدامات لازم را انجام دهیم.
سوادکوهی با استناد به اصل ۳۵ قانون اساسی گفت: براساس این قانون همه افراد حق دارند در دادگاه ها از وکیل استفاده کنند اما یک وکیل واحد با توجه به قدرتی که امروز برای دفاع نیاز است تحمل لازم را برای انجام رساندن وظیفه وکالت خود ندارد.
سپس سرکار خانم امین زاده معاون حقوقی رییس جمهور به ایراد سخن پرداخت .
ایشان ابراز داشتند :باید بودجه لازم برای طرح وکیل خانواده از سوی دستگاههای مختلف در نظر گرفته شود . ایشان افزودند ما اعتقاد داریم حقوق متهم باید به بهترین شکل ممکن به وی تفهیم شود و اگر متهم به مسائل حقوق اشراف نداشته باشد به مشکل بر می خورد.
معاون رییس جمهور خاطر نشان کرد ، حق دفاع یک تکلیف است که در نهاد انسان قرار دارد.
امین زاده گفت: پیشنهاد شده در مرحله بازداشت و بازپرسی این اصل در نظر گرفته شود و متهم می تواند در مراحل مقدماتی وکیل داشته باشد.
ایشان بیان داشت، اتهاماتی که برای فرد ایجاد می شود باید مورد بررسی قرار گیرد و ما در پیش نویس حقوق شهروندی اصل برائت شهروندان را لحاظ کردیم مگر خلاف آن ثابت شود.
پس از آن جناب آقا ی دکتر نجفی توانا رییس کانون وکلای مرکز به بیان مواضع ارگان متبوع خود پرداخت و اظهار داشت که :
حضور وکیل در بدو امر از مظاهر دادرسی عادلانه است. وکیل دادگستری یکی از سازوکارها برای وصول به عدالت قضایی است
وی خاطرنشان کرد: حاکمیت باید زمینه حق دفاع مناسب را برای وکیل فراهم کند، همان طور که عزیزان ما در ۳ قوه چنین تلاشی را انجام می‌دهند
رییس کانون وکلای دادگستری مرکز ادامه داد: قانون آیین دادرسی کیفری این اجازه را داده که وکیل دادگستری از بدو تا ختم در دادگاه حضور داشته باشد، اما متاسفانه در قانون جدید که ظاهری بسیار مترقی دارد این نکته ذکر نشده بلکه در جرایم مهم تا یک هفته از حضور وکیل جلوگیری شده است
وی با بیان اینکه وکیل رقیب قاضی نیست بلکه رفیق قاضی است، گفت: مردم برای داشتن وکیل احساس می‌کنند باید مانند نیاز به پزشک با آن برخورد کنند اما ما نیاز داریم دولت و رسانه ملی در این راستا فرهنگ سازی کرده و درباره حضور ده‌ها هزار نفری وکلای شرافتمند اطلاع‌رسانی کند. همچنین نباید تصور شود که وکلا افرادی کلاهبردار و شارلاتان هستند
نجفی توانا با بیان اینکه رقم فسادپذیریوکلای ما از بسیاری از اقشار دیگر کمتر است گفت: بارها اعلام کرده‌ایم اسامی افرادی را که می‌گویند فاسد هستند اعلام کنند اما تاکنون اسامی به ما داده نشده استوی با بیان اینکه امنیت از لوازم مهم دفاع است گفت: داشتن امنیت برای وکیل بسیار مهم است امنیت قبل از دفاع ، حین و بعد از دفاع. وکیل در هنگام دفاع مانند کبوتری در حال پرواز است و اگر دست و پای او بسته شود نمی‌تواند به خوبی دفاع کند
آقای پور مختار
رییس کمیسیون اصل نود مجلس دیگر سخنران همایش بود که اظهار داشت :
دشمنان حقوق شهروندی بعضا ممکن است در قالب دوست در اجرای حقوق با شعار حقوق شهروندی اعمالی را مرتکب شوند که آثار و برآیند آن برخلاف اهداف و آموزه‌های حقوق شهروندی باشد از این نظر به عنوان دشمن حقوق شهروندی به حساب می‌آیند وی با بیان اینکه «مفاسد اداری را باید از دشمنان بارز حقوق شهروندی دانست ، گفت: توقع و خواست موکدم این است که گام‌های موثری از سوی مراجع مانند برگزاری چنین همایش‌هایی برداشته شود. درواقع دشمن درجه یک حقوق شهروندی مفاسد اداری است که باعث می‌شود تبعیض و بی‌عدالتی حاکم شده و اثر آن را بر ارتکاب جرایم شاهد باشیم
رییس کمیسیون اصل ۹۰ با اشاره به اینکه «در حقوق شهروندی دفاع یکی از فصول مهم آن است» گفت: باید به این بخش توجه ویژه‌ای داشت؛ به این موضوع، مجرد و انتزاعی نمی‌توانیم نگاه کنیم و رعایت حقوق شهروندی در ابعاد مختلف آن باید چه فردی و چه قضایی مورد توجه تمامی دستگاه‌ها قرار گیرد
پس از ایشان جناب آقای ملکشاهی رییس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس به ایراد سخنانی پرداخت:
ایشان اظهار داشتند : آن چه ما امروز تحت عنوان قوانین در جمهوری اسلامی ایران بررسی می‌کنیم مبتنی بر شرع مقدس است چون در قانون اساسی به صراحت بیان شده که مجلس به همراه شورای نگهبان، قوانین را بررسی می‌کند و شورای نگهبان هم حافظ مشروعیت قوانین و همچنین مغایرت نداشتن با قانون اساسی است . در مورد مساله امنیت دفاع هم به نظر می‌رسد وکیل اصلی‌ترین عنصر دفاع است که باید شجاع باشد. درواقع وظیفه ما این است که بتوانیم حاشیه امنیتی از طریق قوانین و مقررات و فرهنگ‌سازی برای دفاع منصفانه و شجاعانه ایجاد کنیم و آن را به سمت عملیاتی شدن ببریم
وی با تاکید بر این که تلاش ما این است که بتوانیم گامی رو به جلو برداریم گفت: در مورد آیین دادرسی کیفری تمام تلاش ما این بود که آن را به سمت کمال برسانیم و علت تاخیر در بررسی آن نیز وجود دو مولفه آیین دادرسی نیروهای مسلح و آیین دادرسی الکترونیکی بود که در دل آن اضافه شده و ابتداً نه به صورت لایحه از طرف دولت و نه به صورت طرح از طرف نمایندگان مطرح شده بود.
ملکشاهی خطاب به حقوقدانان حاضر در جلسه گفت: اگر افراد حقوقدان و افرادی که به مسائلی حقوقی آشنایی دارند در مجلس حضور داشته باشند قطعا در تصویب قوانین موثر خواهد بود و فضای مجلس از نظر تعداد افراد حقوقدان غنی می‌شود
این همایش در حالی به پایان رسید که از جمع بندی مطالب عنوان شده آن گونه که به وسیله آقای دکتر کاشانی دبیر علمی کمیسیونهای دولت بیان شد ، نکاتی بعنوان محورهای قابل توجه و تامل است که از آنجمله
اظهارات سرکار خانم امین زاده در خصوص طرح وکیل خانواده و نگاه به اخلاق بعنوان زیربنای حقوق شهروندی و توجه به بستر سازی در این خصوص
سخنان جناب آقای دکتر نجفی توانا در باب شان وکالت و جایگاه وکیل و همچنین رابطه تنگاتنگ حقوق شهروندی و حقوق بشر
اظهارات رییس محترم کمیسیون اصل نود در باب حقوق شهروندی و ارکان آن و اینکه نیاز ضروری جامعه است که باید به درستی تبیین شود
سخنان ملکشاهی :
استفاده و حضور افراد حقوقدان و افرادی که به مسائلی حقوقی آشنایی دارند در مجلس
و جناب اقای دکتر سوادکوهی با استناد به اصل ۳۵ قانون اساسی که براساس این قانون همه افراد حق دارند در دادگاه ها از وکیل استفاده کنند
همایش در پایان با سخنرانی بهمن کشاورز ریاست اسکودا و اعلام ختم جلسه توسط اجرا کننده آن ، شیوایی ، به پایان رسید و به این ترتیب اولین همایش مربوط به بحث ریشه دار اما تازه مورد توجه قرار گرفته حقوق شهروندی با نگاه به افق های ارزشمند پیش رو بسته شد.
مطالب ما بقی سخنرانان – که در حال پیاده شدن است – متعاقبا خواهد آمد””
تهیه و تنظیم : نرگس کرمی
