توجه ویژه به تشکیل سازمان‌ها و اتحادیه‌هایی که بتواند نگرش‌های همسوی داخلی با فرمت وحدت رویه در چارچوب اهداف و برنامه‌های عملیاتی و هم‌زبانی جمعی در برابر تهدیدات یا بحران‌های فزاینده خارجی را موجب شود، در جهان امروز از اهمیت فراوانی برخوردار است و با بررسی دقیق اهمیت حضور چنین اتحادیه‌هایی با نگاهی توسعه‌ای در‌واقع تحقق استعدادها و توانایی‌های جمعی گروه‌های خاصی امکان تحقق می‌یابد که با این نگاه می‌تواند هم پیش‌برنده باشد و هم به رفع موانع در مجموعه آن نهاد عمومی کمک کند.
نگرش‌های اتحادمحور به‌صورت سیستماتیک در پی تغییرات مثبت و ایجاد فرصت‌های جدید برای تحقق اهداف گروه‌های کوچک‌تر تشکیل‌دهنده است و به‌صورت ذاتی سازنده و تحول‌گراست و هرگونه ارزش‌گذاری و ارزیابی مجموعه آن نهادها به کارکرد آن اتحادیه بستگی دارد و مورد بررسی قرار می‌گیرد.
می‌توان پیشرفت و توسعه در یک کشور را به میزان حضور اتحادیه‌ها، سندیکاها و تشکلات و شبکه‌های اجتماعی جمعی تشکیل‌یافته در آن کشور مورد ارزیابی قرار داد و رشد اجتماعی و متغیرهای مربوط به آن را با وجود چنین سازمان‌هایی سنجید.
در راستای این نگاه مدنی و رهیافت اجتماعی مقاله حاضر با اتخاذ نگاهی جامع به وجود اتحاد یکپارچه و جامع و منسجم در چارچوب افزایش توانایی و قابلیت‌های نهاد وکالت به بررسی اتحادیه سراسری کانونهای وکلای ایران می‌پردازد و آن را به مثابه توسعه جامعه وکالتی کشور تفسیر و تحلیل می‌کند و در مجموع سعی بر اثبات کارگزاری و عاملیت ویژه اتحادیه سراسری کانونهای وکلای ایران برای ایجاد بستر رشد و توسعه نهاد وکالت و تغییر نگرش‌های بعضا منفی دارد.
ما در جهانی از وفور و ازدیاد نهادها و اتحادیه‌ها و سازمانهای جمعی زندگی می‌کنیم. همین موضوع باعث ایجاد تغییرات چشمگیری در میل به توسعه در گروه‌های اجتماعی شده است. تشکیل اتحادیه‌هایی مانند اتحادیه سراسری کانونهای وکلای ایران که آن را به اختصار اسکودا می‌نامند موجب افزایش مشارکت جمعی وکلا و عملکرد دموکراتیک در آنها شده و به یک مدل از سازماندهی مدنی در ایران تبدیل شده است. رویکرد اتصالی و ارتباطی در بیان ایده‌ها و آرمان‌ها نیز در مرکز ثقل ایجاد شبکه‌ای فراگیر میان ۲۸ کانون وکلای ایران انجامیده که بسیار تأثیرگذار و چشمگیر است.
ایجاد اتحادیه‌ای سیستماتیک و فراگیر در قریب به ۲۰ سال پیش از این مستلزم تمرکز بر کارایی و کارآمدی جمعی و ایجاد ارتباطات متقابل و دوسویه و نیاز به همگرایی نوین در میان کانونهای وکلای ایران در کاراکتر جدید و فراگیری بوده که میزان حدوث تحقق و نیل به آن باید حتما مورد بررسی موشکافانه تحلیلی و آماری قرار گیرد اما در کلیت تشکیل اتحادیه موجب توسعه ساختاری و مکانیکی تمامی اعضای تشکیل‌دهنده با کارگزاری و عاملیت اتحادیه یا اسکودا شده است.
دلیل چنین ارزش‌گذاری‌ای از دید نگارنده به متمرکزشدن در مسیر توسعه و تولد کانونهای بیشتر با همراهی اسکودا و درنهایت تقویت مشارکت جمعی انجامیده است، مقوله‌ای که اتحادیه در آفرینش عاملیت‌های دیگر مانند علاقه به نهاد و سازمان متبوع در میان بدنه کانونهای وکلای ایران را تحریک و تقویت کرده و در زمان‌های خاصی این رویکرد به انتشار بیانیه‌ها و تجمع‌های فراگیر و متحدانه‌ای در میان وکلا در سراسر کشور با هر دیدگاه و باوری انجامیده که چنین رویکرد جمع‌گرایانه‌ای به ایجاد اتحادیه و اسکودا برمی‌گردد.
نکته حائز اهمیت دیگر بررسی رابطه بین کانونهای وکلا و اتحادیه در چنین بستر نوآورانه‌ای که متأثر از فعالیت‌های جمعی با استفاده از خرد گروهی است که تولیدکننده فرصت‌های جدیدی برای نهاد وکالت در ایران شده و خواهد شد. بنابراین متوجه می‌شویم نقش اسکودا به‌عنوان بخشی از فعالیت گسترده‌تر و وسیع‌تر کانونهای وکلای ایران، ارتباط متقابل و تأثیرگذاری در تحکیم موجودیت قانونی سیاسی و اجتماعی این نهاد داشته و عملا هر‌یک از کانونهای ۲۸گانه در ایران به میزان وجود سازمانی متحد به نام اسکودا، رشد و اثربخشی وسیعی خواهند داشت.
به همین دلیل است که معتقدم وجود سازمان فراگیر اسکودا چشم‌انداز ابزارمحوری را در اختیار کانونهای وکلا در ایران می‌گذارد که می‌توان مهم‌ترین این ابزارها را آزادی و فراگیری در طرح مباحث ملی نهاد وکالت، ایجاد تسهیلات ارتباط عمومی و وسیع‌تر با همه مخاطبان، تنظیم روابط داخلی وسیع با تمامی کانونهای سراسر کشور و بدنه وکلا و درنهایت تضمین عملکرد شفاف و علنی کانونهای وکلا برای ارائه به وکلای سراسر کشور و برخورداری از حمایت افکار عمومی از مجموعه اقدامات نهاد وکالت در کشور دانست؛ بنابراین می‌بینیم که در یک فرایند ارزشمند در‌حالی‌که بیستمین سالگرد اتحادیه را جشن می‌گیریم، ایجاد اسکودا این نهاد کهن وکالت در ایران را باید از بعد فرایند تکمیل و توسعه فرصت‌های بیشتر برای کانون‌ها دانست که تحولی بزرگ و قابل‌توجه برای وکلای ایران است.
اما این همه آرزوی وکلای ایران نیست. برای تحلیل دقیق اهمیت اسکودا باید به فرایندهای حرکتی و اجتماعی و مدنی روزآمد و اشتیاق به «نوسازی ساختاری» و توجه به مشارکت‌پذیری بیشتر بدنه و کمک به ایجاد سندیکاهای مختص وکلا به‌خصوص در میان وکلای جوان همت گماشت که توجه به این موضوعات به اراده و توانایی متشکلان آن بر می‌گردد. متذکر می‌شوم هر سازمان و اتحادیه‌ای که در درون خود سیستم نوزایی و تغییر سیستماتیک بر مبنای متغیرهای درونی و بیرونی را پیش‌بینی نکند و و از ترس تأثیر تغییرات بر ادامه فعالیت آن سازمان، دچار رکورد ساختاری شود، احتمال اینکه روزی دچار بحران داخلی و حتی اضمحلال و فروپاشی یا تضعیف در اجرای اهداف شود، زیاد خواهد بود، موضوعی که در سال‌های اخیر از جمله نگرانی‌های دلسوزان اتحادیه بوده است؛ بنابراین نتیجه می‌گیریم اتحادیه سراسری کانونهای وکلای ایران یا همان اسکودا نه‌تنها از اهداف بزرگ توسعه‌ای کانونهای ۲۸گانه است بلکه ابزار عمده ارتباطات داخلی و خارجی نهاد وکالت در ایران نیز به‌شمار می‌رود که درنهایت به افزایش و ارتقای کمی و کیفی نهاد وکالت در ایران و ایجاد حس خوب وجود عدالت و امنیت قضائی و دادرسی دقیق و منصفانه با تأکید بر حقوق بنیادین آحاد شهروندان در ایران خواهد انجامید.
اسکودا با پذیرش نقش ویژه تسهیلگری نه تصدی‌گری و ایجاد مؤلفه‌ها و فرصت‌های بیشتر مشارکت عمومی وکلا به‌عنوان صاحبان اصلی کانونهای وکلای ایران و مردم ایران به‌عنوان مالکان اصلی نهاد وکالت در ایران به پیوند و ارتباطات ارزشمند خود با قوای حاکمیتی و به‌ویژه قوه قضائیه در یک بستر گفت‌وگومحور و توسعه‌ای می‌تواند به خروج کانون‌ها از بحران‌های مقطعی یا فراگیر کمک کند و عاملیت و کارگزاری ارزشمند اسکودا را در میان تمامی نهادها و سازمانهای حکومتی دولتی و نهادهای مدنی بخش عمومی و مردمی تثبیت کرده و از ناشکیبی‌ها و تخریب‌های نهاد وکالت بکاهد و به بازتعریف مناسبی از اهمیت وجود وکیل مستقل در دادگستری نوین بپردازد.
