وکالت اغلب به عنوان یک حرفه‌ی حساس، که با دفاع از حقوق مردم در ارتباط است، شناخته می‌شود. تنش‌های موجود در این حرفه، ممکن است آسیب‌ها و ناهنجاری‌های متعددی را برای سلامت روان وکلا ایجاد نماید. در این راستا، تحقیقات میدانی متعددی، از جمله در ایالات متحد‌ی آمریکا انجام شده است و ضمن ایجاد پایگاه‌های داده‌ای ارزشمند، تدابیر و برنامه‌هایی نیز به منظور حفظ و ارتقاء بهداشت روانی و جلوگیری از بروز اختلالات یا درمان آن‌ها در نظر گرفته شده است. در ادامه به برخی از این تحقیقات میدانی و تحلیل‌های صورت گرفته از سوی پژوهشگران اشاره خواهد شد.
مطابق یک بررسی میدانی صورت گرفته در سال ۲۰۱۶ میلادی، در مقیاسی بزرگ از وکلای دادگستری آمریکا، از ۱۲٫۸۲۵ وکیل، ۲۸ درصد دارای علائم افسردگی، ۱۹ درصد دارای علائم اضطراب و ۲۳ درصد دارای علائم استرس بوده‌اند.[۱] از آنجا که این ناهنجاری‌های روانی، باعث بروز مشکلاتی در کیفیت عملکرد وکلا و در نتیجه ضعف ایشان در انجام امور حرفه‌ای می‌شود، ذینفعان و مؤسسات متعددی به بررسی عوامل مرتبط با ایجاد این آسیب‌ها پرداخته‌اند.
یکی از عوامل بروز آسیب‌های روانی، برخی نگرش‌ها و رفتارها مانند ساعت‌های کار طولانی و تعهد شغلی بیش از اندازه است که اغلب مترادف با موفقیت در حرفه‌ی وکالت محسوب می‌شوند. البته تفاوت در جنسیت تحقیق شوندگان نیز باعث گزارش آمارهای مختلفی از تأثیرپذیری از عوامل خطرزا شده است. در خلال بررسی مشکلات راجع به بهداشت روان مشخص شده است که عوامل خطرزا و میزان آسیب‌های روان‌شناختی ممکن است میان مردان و زنان دارای آثار متفاوتی باشد؛ برای مثال تحقیقی از ۲٫۸۶۳ وکیل از انجمن حقوقدانان کالیفرنیا و کانون وکلای DC نشان داده است که ۲۵ درصد زنان به دلیل نگرانی‌های مربوط به بهداشت روان، فکر ترک حرفه‌ی خود را داشتند درحالیکه این میزان در میان مردان ۱۷ درصد بوده است؛ همچنین نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که بیشترین عامل ایجاد استرس و فکر کردن راجع به ترک شغل در میان زنان، تعارض میان کار و خانواده بوده، اما در مورد مردان، تعهد شغلی بیش از حد بوده است.[۲] همچنین برخی تحقیقات نشان داده است که میزان ترک کار در میان وکلای زن، یک و نیم برابر بیش از وکلای مرد بوده است.[۳]
با استفاده از نتایج تحقیقات صورت گرفته در آمریکا و آشکار شدن امکان بروز آسیب‌های روانی در میان وکلای دادگستری، برنامه‌های متعددی در این کشور در راستای افزایش رفاه و کاهش مشکلات سلامت روان وکلا شکل گرفته است.
با آنکه مسأله‌ی بهداشت روان، و تأثیرات سوء آسیب‌های روانی بر سلامت اشخاص حائز اهمیت فراوان است، اما متأسفانه در کشورمان ایران تاکنون تحقیقات نظام‌مندی در این خصوص در مورد وکلای دادگستری انجام نشده است. هرچند ممکن است برخی آسیب‌ها و عوامل بروز آن در کشورهای مختلف دارای تشابهاتی باشد، اما تفاوت در وضعیت فرهنگی و اقتضائات خاص حرفه‌ی وکالت در هر کشوری، نیازمند انجام پژوهش‌های ملی در این حوزه است.
فقدان پژوهش در حوزه‌ی بهداشت روان، و مخفی ماندن مشکلات و درنتیجه عدم امکان ارائه‌ی راه حل برای آن، ضمن آسیب بر سلامت اشخاص، ممکن است بر عملکرد حرفه‌ای وکلای دادگستری نیز تأثیرات منفی داشته باشد و با کاهش کیفیت عملکرد، منجر به تضعیف نقش نهاد وکالت در ارتقاء سطح عدالت در جامعه شود.
[۱]– Krill PR; Johnson R; Albert L. (2016), The Prevalence of Substance Use and Other Mental Health Concerns Among American Attorneys, Retrieved June 26, 2021, From: https://journals.lww.com/journaladdictionmedicine/Fulltext/2016/02000/The_Prevalence_of_Substance_Use_and_Other_Mental.8.aspx.
[۲]– Anker, Justin; Krill PR. (2021), Stress, drink, leave: An examination of gender-specific risk factors for mental health problems and attrition among licensed attorneys, Retrieved June 26, 2021, from: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0250563#references.
[۳]– New York City Bar. (2016), Diversity Benchmarking Report, Retrieved June 26, 2021, from: https://www.nycbar.org/serving-the-community/diversity-and-inclusion/benchmarking-reports-law-firm-diversity.
همچنین ببینید: وکالت و ضرورت توجه به سلامت روان؛ اقدامات اجرایی در حوزه بهداشت حرفه ای وکلا در آمریکا
